Thứ Năm, 2 tháng 10, 2014

Dịch thuật có làm tăng khả năng đọc hiểu?

Xê Nho Nvp Chị Phương Anh nên mở cái blog giúp đọc hiểu bởi theo tôi đọc hiểu quan trọng hơn dịch nhiều. Dịch là một kỹ năng khác, nếu thành thạo thì quá tốt nhưng dùng nó làm công cụ để đọc hiểu thì chưa chắc đã hiệu quả.

Học tiếng Anh, tôi nghĩ khó là giai đoạn sau, khi đã học được ít nhiều nhưng nhiều người vẫn có cái cảm giác thiếu thiếu cái gì đó, khó xác định. Cái thiếu đó, theo tôi, là khả năng đọc hiểu. Hay nói cách khác, lúc đó vấn đề không phải là ngôn ngữ nữa – vấn đề là nền tảng kiến thức để tiếp nhận thông tin mới, bất kể vỏ bọc ngôn ngữ (tức là bất kể nó được thể hiện bằng tiếng Việt hay tiếng Anh).
Lấy ví dụ một hai cái tít vừa xuất hiện trên báo. “Chinese Tourists Find a Movable Feast Best Left Behind” là một tít trên tờ New York Times. Đọc tít này rồi dịch ra tiếng Việt cũng chẳng giúp gì việc đọc hiểu. Nhưng nếu biết “A Movable Feast” là nhan đề một cuốn tự truyện của Hemingway viết về thời gian ông sống ở Paris, một thời gian khó quên với ông thì chúng ta biết là bài báo sẽ nói về lý do vì sao du khách Trung Quốc vỡ mộng về kinh đô hoa lệ và cố quên những ngày vật và vật vưỡng ở Paris.
Hay một tít khác “Doubling Down on Democracy” trên tờ The Atlantic. Chơi bài mà double down là xẻ tay bài thành hai, nâng mức ăn thua lên gấp đôi, kiểu như tháu cáy. Ở đây, bài báo nói về nỗi thất vọng khi kinh tế thị trường sống khỏe ở đủ loại thể chế, từ độc tài đến quân phiệt chứ không hẳn chỉ dân chủ. Ví dụ ở Nga hay Trung Quốc hiện đang tồn tại những nhà nước mà kinh tế thì theo tư bản, chính trị thì toàn trị và tư tưởng thì theo dân tộc chủ nghĩa. Nhưng Fukuyama, người từng viết bài “The End of History” nay vẫn “đặt cược vào dân chủ” – được ăn cả ngã về không.
Tuy nhiên không phải tít nào cũng cứ tìm hiểu theo dạng thành ngữ như thế. Đọc bài “To Solve Prison Crowding, Norway Goes Dutch” của Bloomberg mà cứ tra cụm từ “go Dutch” rất dễ nhầm qua nghĩa ai ăn nấy trả. Go Dutch ở đây chỉ đơn giản là nhà tù Na Uy hết chỗ, họ bèn qua Hà Lan nhờ nước này giữ tù giùm họ.
1. http://confbank.um.ac.ir/modules/conf_display/conferences/llt/cd25.pdf

Results showed no difference.

2. http://www.ijllalw.org/finalversion3419.pdf

Results proved translation effective!

3. http://www.mcser.org/images/stories/JESRJOURNAL/Jesr_May_2012/seyed%20mohammad%20hosseini%20maasoum%20applying%20translation%20in%20efl.pdf

Results proved effective, and ss welcome the use of mother tongue!

4. muốn dịch tốt cần đọc tốt - hai khả năng này đi đôi với nhau

http://asian-esp-journal.com/journal-index/article-index/2009/210-using-translation-and-reading-comprehension-of-esp-learners-may-2009-volume-5-issue-1

The results of the data analysis showed a significant relationship between using translation and reading comprehension. In short, the findings are indicative of the effective role of translation and, accordingly, the necessity of emphasizing the contribution of the mother tongue to teaching of ESP materials.

5. http://www.iasj.net/iasj?func=fulltext&aId=22709


6. Contribution of reading comprehension to translation - http://www.iasj.net/iasj?func=fulltext&aId=22709

7. http://www.na-businesspress.com/JHETP/negari_abstract.html -
is study attempts to investigate the role of translation in improving EFL learners’ reading
comprehension. To that end, 120 learners studying English at different Language Institutes were selected.
The Michigan Test of English Language Proficiency (Corrigan, 1979) was administered to determine
their level of proficiency. The participants were randomly assigned to two control and two experimental
groups. The results demonstrated that translation technique affects the learners’ reading comprehension
at the intermediate level of language proficiency. The findings of the study will be applicable in teaching
language skills, translation studies and lesson planning.